Algemene informatie
De zomer, zon, zee, strand, vakantie. Voor de meesten wordt de zomer geassocieerd met genieten en veel plezier. De zomer is helaas geen prettig seizoen voor mensen met een huid die overgevoelig is voor licht. Terwijl iedereen vrolijk is en zijn best doet om een kleurtje te krijgen, ontlopen deze mensen de zonnestralen juist zoveel mogelijk.
Echter wie een huid heeft die beter tegen de zon kan of er zelfs van opknapt, moet verstandig met de zon omgaan, om (huid)ziekten op de langere termijn kunnen ontstaan zoals huidkanker te voorkomen.
Van de verschillende soorten straling waaruit het (zon)licht is opgebouwd heeft met name de ultraviolette straling (UV-straling) invloed op de huid. Huidkankers zijn hierbij de meest voorkomende huidziekten. Sommige huidaandoeningen ontstaan door UV-straling. Deze aandoeningen heten licht- of fotodermatosen.
Mensen met actinische dermatitis, cutane lupus erythematodes, Chronische Polymorfe Licht Dermatosen (CPLD), porphyria cutanea tarda, polymorfe lichteruptie, zonne-urticaria en zonne-allergie, moeten UV-straling zoveel mogelijk mijden. Wie erythropoëtische protoporphyrie (EPP) heeft, is nog slechter af, want deze mensen zijn overgevoelig voor zichtbaar licht.
Bescherming
Huidaandoening of niet, lichtovergevoeligheid of niet; overdaad aan zonlicht kan schaden vooral bij het ontstaan van huidkanker. De eerste richtlijn voor verstandig zonnen luidt: Geniet van de zon, maar denk aan uw huid. De mate waarin u van de zon kunt genieten én de wijze waarop u aan uw huid moet denken, is afhankelijk van de (over)gevoeligheid van uw huid en uw huidtype. Om aan uw huid te denken, geven de richtlijnen een aantal tips. Maar de beste bescherming is en blijft: uit de stralende zon blijven.
Schaduw
De UV-stralen zijn het sterkst tussen 11 en 15 uur. Dan kunt u de zon het beste mijden. De schaduw onder een parasol biedt overigens geen volledige bescherming. De huid is niet in de zon en staat dus niet direct aan UV-straling bloot, maar wel indirect. Via weerkaatsing tegen luchtdeeltjes (verstrooiing) komt er toch UV-straling onder de parasol. Twee uur onder de parasol is ongeveer gelijk aan één uur in de zon,.Dat komt neer op beschermingsfactor 2.
Kleding
Alle kleding biedt bescherming tegen UV-straling, maar er zit wel verschil tussen materialen. Hoe dikker de vezel en hoe dichter de stof is geweven, hoe meer UV-straling de kleding tegenhoudt. Spijkerstof houdt vrijwel alle UV-straling tegen, maar is erg warm voor de zomer. Ook de kleur speelt mee. Donkere kleding houdt de UV-stralen vast en lichte kleding weerkaatst ze alleen. Donkere kleding beschermt daardoor beter.
De beschermingsfactor is minder als de kleding nat is. Beschermt u de huid van uw peuter of kleuter op het strand of in het zwembad met een T-shirt, zorg dan ook voor droge reserve shirts. U kunt uw kleding kiezen op basis van de lichtgevoeligheid van uw huid en de activiteiten die u gaat ondernemen. Wijde kledingsstukken dragen luchtiger en wat de mode ook is, er zijn altijd wel wijde, luchtige lange broeken, shirts met lange mouwen en lange rokken te vinden.
Om het luchtig te houden, maar wel extra bescherming te hebben, kunt u twee wijde dunne kledingstukken over elkaar heen dragen. Uw voeten kunt u uiteraard met sokken beschermen. Voor uw handen kunt u kiezen voor katoenen handschoenen, maar ook zonbeschermingsmiddelen zijn geschikt.
Hoofddeksels
Een hoofddeksel is onmisbaar voor iedereen die kaal of kalend is. Maar gezicht, hals en nek hebben ook bescherming nodig. Hals en nek zijn goed te beschermen met de flappen die sommige petten aan de zij- en achterkant hebben. Denk bijvoorbeeld aan de witte petten van het Franse vreemdelingenlegioen. Ook een theedoek onder hoed of pet kan zo uitkomst bieden.
Het gezicht is een ander verhaal. Voor een goede bescherming zou het afgedekt moeten worden, maar dat is niet praktisch. Een zonneklep, pet of hoed met brede rand biedt beperkte bescherming. Hier geldt hetzelfde verhaal als bij de parasol; het gezicht krijgt niet direct, maar wel indirect UV-straling te verwerken. Een anti-zonnebrandmiddel geeft extra bescherming.
Zonnebril
Een goede zonnebril filtert de UV-straling uit het licht. Vraag hiernaar als u een zonnebril aanschaft. Er zijn ook steeds meer zonnebrillen die aan de zijkanten aansluiten op het gezicht. Het montuur en/of klepjes aan de zijkanten voorkomen dat UV-stralen via de zijkant van de bril in uw ogen vallen.
Zonbeschermingsmiddelen
Als u langere tijd in de zon wilt, kunt u uw huid beschermen met een anti-zonnebrandmiddel. Deze crèmes, milks of lotions bevatten UV-filters. Deze filters absorberen of weerkaatsen de UV-straling die op de huid valt. De beschermingsfactor geeft aan hoeveel bescherming het product biedt.
Stel: zonder bescherming kunt u 15 minuten in de zon zonder dat u ‘verbrandt’. Als u zich insmeert met een anti-zonnebrandmiddel met beschermingsfactor 10, dan kunt u tien keer zo lang in de zon: 150 minuten. Zoals de naam al zegt, beschermen de middelen met name tegen zonnebrand. Volgens de Kankerbestrijding spelen ze een minder belangrijke rol bij de bescherming tegen huidkanker.
Er zijn ook sunblockers op de markt, middelen met een zeer hoge beschermingsfactor. De naam ‘sunblock’ doet vermoeden dat ze helemaal geen UV-straling doorlaten, maar dat is niet zo. Het is wel zo dat een hogere beschermingsfactor minder UV-straling doorlaat. Ze zijn daarom met name geschikt om uw oorlelletjes en neus te beschermen. Grotere oppervlakken kunt u beter met kleding dan met sunblockers beschermen. Hoe hoger de beschermingsfactor, hoe meer filters gebruikt worden en de kans bestaat dat de huid overgevoelig op die stoffen reageert.
Een goed zonbeschermingsmiddel geeft bescherming tegen UVB en UVA stralen. Let daarop bij de aanschaf. Voor een goede werking moet u het zonbeschermingsmiddel al een half uur vóórdat u de zon in gaat, op uw huid smeren. Wees daarbij niet te zuinig, maar ook niet te royaal. Na zwemmen en tijdens sporten, moet u het middel regelmatig opnieuw opsmeren.
Gewenning
Onder invloed van UV-straling vinden in de huid aanpassingen plaats. Deze aanpassingen beschermen de huid tegen de mogelijke negatieve invloed van UV-straling. Die aanpassingen zijn: huidverdikking en pigmentatie (het bruin worden). De huidverdikking levert de grootste bijdrage aan de bescherming. Om de huid te laten verdikken, is het nodig dat de blootstelling aan UVB langzaam wordt opgebouwd.
De huid moet als het ware wennen aan de UVB-straling. Het is aan te raden de huid ook rust te gunnen. Na de eerste keer in de zon, zou de huid 48 uur moeten kunnen rusten. Daarna is een rustperiode van 24 uur tussen twee blootstellingen aan UV-straling aan te bevelen. Het bruin worden van de huid (pigmenteren) gebeurt door UVA en UVB. De bruine kleur geeft relatief weinig bescherming tegen de UV-straling.
Superovergevoelig
Veel mensen zijn zeer gevoelig voor UV-straling. Ook voor hen gelden de algemene richtlijnen. Zonbeschermingsmiddelen en huidgewenning zijn voor deze groep mensen heel belangrijk. Als u alleen voor UV-straling overgevoelig bent, kunnen zonbeschermingsmiddelen het soms mogelijk maken om redelijk te functioneren. Wie overgevoelig is voor zichtbaar licht, heeft echter niets aan die middelen. Gewenning kan dan wel soms uitkomst bieden.